Celtic Trust

*Bu yazı, 17.11.2012 Tarihli soL'da yayınlanmıştır.

Alternatif bir Futbol Yönetimi Arayışı: Celtic Trust

Geçtiğimiz hafta Glasgow Celtic tarihe geçecek bir galibiyet aldı Barcelona karşısında. Öyle ya, 2. yarıda yalnızca 47 saniye topa sahip olup, bu sürede bir de gol atarak, futbol ve istatistik arasındaki sancılı ilişkinin en çarpıcı örneğini sundular. Maçtan bir gün önce 125. yaşına giren kulüp, taraftarlarına daha güzel bir hediye veremezdi.

Elbette bu galibiyeti, önceki yazımda ismini anmakla yetindiğim Celtic Trust isimli oluşumun çabalarına bağlamak gibi bir niyetim yok! Yine de, 1999 yılında kurulan ve kendisini, “küçük hissedarların ve taraftarların çıkarlarını koruyan bir organizasyon” olarak nitelendiren birliğe değinmenin yararlı olacağını düşünüyorum, özellikle 13 Kasım Salı Günü soL’da yayınlanan Adana Büyükşehir Belediyesi “Spor” Fonu hakkındaki haberi okuduktan sonra.

Trust kurucuları, spor kulüplerinin herhangi bir ticari kuruluş olarak değerlendirilemeyeceğini, bunların sosyal kuruluşlar olduğu ve bilhassa Celtic’in, Glasgow’daki İrlandalı göçmenlerin sorunlarıyla ilgilenmek amacıyla kurulan bir kulüp olduğuna dikkat çekiyor. Trust’un hikayesi ise, 90’lı yıllarda Fergus Mc Cann isimli bir yatırımcının kulübün çoğunluk hissesini elde etmesi ancak bunun bir kısmını taraftarlara küçük parçalar halinde satmasıyla başlıyor. İlk etapta 10,000’in üzerinde taraftar küçük hissedar haline geliyor ve Mc Cann, 5 yıllık bir sürenin sonunda bütün hisselerini, finansal kuruluşlardan ziyade bireylere cazip gelecek bir plan çerçevesinde satıp kulüpten ayrıldığında, bireysel hissedarların toplam sermayesinin oranı, %50’yi aşıyor.

Trust tam da bu dönemde, bireysel hissedar-taraftarları bir çatı altında bir araya getirmek ve kulüp yönetimi üzerinde söz sahibi olmak amacıyla kuruluyor. Trust’a üye olmak için hissedar olmak gerekmiyor ancak üye olunca, üzerinde Trust yazan kulüp hisselerine de ortak olunuyor.

Peki bütün bunlar ne anlama geliyor?

Taraftarlar ne kazanıyor, kulüp daha mı iyi yönetiliyor? Önce olumlu sayabileceğimiz kısımdan başlayalım. Celtic’in ezeli rakibi Rangers’ın eski başkanı “Sir” David Murray 2000 yılında bir mülakatta, “Celtic’in harcadığı her 5 pounda karşılık biz 10 harcayacağız!” demiş ve bu sözünü tutmuştu. Yukarıda andığımız Mc Cann’in yönetimindeki Celtic ise, kulüpteki taraftar hisselerini arttırmanın yanısıra, transferde tutumlu davranmış, Parkhead’in kapasitesini arttırmış ve kulübü mali açıdan daha rahat bir noktaya taşımıştı. Rangers’ın geçen yıl likide edildiğini ve kulübün 4. Lig’de hayatına devam ettiğini hatırlatalım. Bunun yanı sıra, Celtic Trust, polisin taraftarlara saygılı davranması, deplasman yolculuklarının daha rahat geçmesi, hem iç hem dış sahada biletlerin fahiş fiyatlardan satılmaması gibi konularda da çalışmalar yapıyor.

Madalyonun diğer tarafına gelince, her ne kadar şu anda Celtic kulübünde yaklaşık 29,000 bireysel hisse bulunsa da- Trust’un internet sitesinden aktaralım- bunlardan yalnızca 2,000 kişi herhangi bir genel kurul ya da toplantıda oy kullanmış durumda. Bir başka deyişle, kulüpte hisse sahibi olmak, söz sahibi olmak anlamına gelmiyor. Öte yandan, kulübün resmi sitesi celticfc.net’ten öğrendiğimize göre, 2012 Haziran sonu itibariyle, ticari kuruluşların ve %3’ten daha fazla sahipliği olanların toplam oranı %60’ları bulmuş durumda.

Kapitalizm koşullarında, hele günümüzün finans tekellerinin hükmettiği dünyasında taraftarların kulüp yönetimlerinde etkin hale gelebilmeleri hiç de kolay değil. Ancak mücadeleden de vazgeçmemek gerekiyor.

Gastedeki yazıya bir ek yapayım: Yazının başındaki fotoğraf ve üstteki fotoğraf, geçtiğimiz yıl Celtic taraftarının öncülüğünü üstlendiği "Fans Against Criminalisation" kampanyasından. Geçen yıl sağcı Scottish National Party hükümeti, bizdeki "Sporda şiddet yasası" benzeri bir yasa geçirdi parlamentodan. Celtic taraftarları, epey çaba göstermelerine rağmen engel olamadılar bu yasaya. Yasanın, taraftarları "kriminalize" gruplar olarak göstermesinin yanısıra, özel olarak "irlandalı" kimliklerini ifade etmelerine de engel olacağından endişe ediyorlar.